آسمان آ بی

خلیلزاد: عدم انعطاف در مذاکرات، افغانستان را

به سوریه دیگری تبدیل می‌کند

----------------------

اخباراریائی: نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان گفت که عدم انعطاف در مذاکرات

بین‌الافغانی سبب تداوم جنگ خواهد شد و افغانستان را به سوریه دیگری تبدیل می‌کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «زلمی‌خلیلزاد» با ابراز نگرانی از سطح خشونت‌ها در افغانستان اظهار داشت که واشنگتن برای دستیابی هرچه زودتر به توافق صلح تلاش می‌کند.

وی درباره کاهش خشونت‌ها به «طلوع نیوز» گفت: «سطح خشونت‌ها بسیار بالا است، خشونت باید کم شود و این وعده داده شده بود و باید عملی شود. جای خشونت را صلح بگیرد و جای دشمنی را قبولی یکدیگر بگیرد».

نماینده ویژه آمریکا از دولت افغانستان و طالبان نیز خواست تا برای خروج از بن‌بست مذاکرات انعطاف نشان دهند.

خلیلزاد تصریح کرد: «چنین نظری که همه چیز ما هستیم و طرف دیگر هیچ چیز نیست و برعکس طرف دیگر بگوید که هرچیزی که ما می‌خواهیم باید قبول کنند، یک فرمول برای حل سیاسی نیست و این تکرار اشتباهات گذشته است و نتیجه‌اش جنگ و به گفته برخی تبدیل شدن افغانستان به سوریه دیگر خواهد شد».

وی چندی قبل در پاسخ به این پرسش که آیا دولت ترامپ با اهداف انتخاباتی تلاش دارد تا زمینه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را فراهم کند، نیز تصریح کرده بود: آمریکا برای آوردن نیروهایش به افغانستان به اجازه کسی نیاز نداشت و اکنون نیز برای خروج این نیروها به اجازه کسی نیاز ندارد.

به گزارش آریانا نیوز، زلمی‌خلیلزاد، فرستاده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان گفته است که حل جنگ چهل ساله افغانستان صبر و حوصله می‌خواهد.
فرستاده امریکا گفت: "مذاکرات به صبر ضرورت دارد. نمی‌توان پیش بینی کرد که حل یک درگیری 40 ساله چه مدت طول می‌کشد، اما هرچه زودتر بهتر. داشتن شکیبایی، پذیرش همدیگر و یافتن فورمولی که برای همه قابل قبول و قابل تطبیق باشد، نیاز است."
وی افزوده است: "این کار نیاز دارد؛ هر دو طرف باید آماده باشند تا راهی پیدا کنند که در آن نه یک برنده وجود داشته باشد و نه یک بازنده و برنده واقعی باید مردم افغانستان باشند تا جنگ طولانی مدت آنها که متاسفانه روزانه تعداد زیادی افغان کشته یا زخمی‌میشوند، باید پایان یابد."
آقای خلیلزاد گفته است که سطح بالای خشونت یکی از مهمترین موانع پیشرفت مذاکرات میان افغان‌ها است. وی افزوده است که ما طرفدار کاهش خشونت استیم. ما در نشست‌های دوحه نیز ترغیب کردیم که خشونت‌ها باید کاهش پیدا کنند.
«زلمی‌خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان نیز اخیراً گفته بود که موارد مطرح‌شده برای تعیین دستورکار مذاکرات 20 مورد بود که بر روی 18 مورد آن توافق شده است، اما جزئیاتی در این باره ارائه نکرد.

خلیلزاد: عدم انعطاف در مذاکرات، افغانستان را

به سوریه دیگری تبدیل می‌کند

----------------------

اخباراریائی: نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان گفت که عدم انعطاف در مذاکرات

بین‌الافغانی سبب تداوم جنگ خواهد شد و افغانستان را به سوریه دیگری تبدیل می‌کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «زلمی‌خلیلزاد» با ابراز نگرانی از سطح خشونت‌ها در افغانستان اظهار داشت که واشنگتن برای دستیابی هرچه زودتر به توافق صلح تلاش می‌کند.

وی درباره کاهش خشونت‌ها به «طلوع نیوز» گفت: «سطح خشونت‌ها بسیار بالا است، خشونت باید کم شود و این وعده داده شده بود و باید عملی شود. جای خشونت را صلح بگیرد و جای دشمنی را قبولی یکدیگر بگیرد».

نماینده ویژه آمریکا از دولت افغانستان و طالبان نیز خواست تا برای خروج از بن‌بست مذاکرات انعطاف نشان دهند.

خلیلزاد تصریح کرد: «چنین نظری که همه چیز ما هستیم و طرف دیگر هیچ چیز نیست و برعکس طرف دیگر بگوید که هرچیزی که ما می‌خواهیم باید قبول کنند، یک فرمول برای حل سیاسی نیست و این تکرار اشتباهات گذشته است و نتیجه‌اش جنگ و به گفته برخی تبدیل شدن افغانستان به سوریه دیگر خواهد شد».

وی چندی قبل در پاسخ به این پرسش که آیا دولت ترامپ با اهداف انتخاباتی تلاش دارد تا زمینه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را فراهم کند، نیز تصریح کرده بود: آمریکا برای آوردن نیروهایش به افغانستان به اجازه کسی نیاز نداشت و اکنون نیز برای خروج این نیروها به اجازه کسی نیاز ندارد.

به گزارش آریانا نیوز، زلمی‌خلیلزاد، فرستاده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان گفته است که حل جنگ چهل ساله افغانستان صبر و حوصله می‌خواهد.
فرستاده امریکا گفت: "مذاکرات به صبر ضرورت دارد. نمی‌توان پیش بینی کرد که حل یک درگیری 40 ساله چه مدت طول می‌کشد، اما هرچه زودتر بهتر. داشتن شکیبایی، پذیرش همدیگر و یافتن فورمولی که برای همه قابل قبول و قابل تطبیق باشد، نیاز است."
وی افزوده است: "این کار نیاز دارد؛ هر دو طرف باید آماده باشند تا راهی پیدا کنند که در آن نه یک برنده وجود داشته باشد و نه یک بازنده و برنده واقعی باید مردم افغانستان باشند تا جنگ طولانی مدت آنها که متاسفانه روزانه تعداد زیادی افغان کشته یا زخمی‌میشوند، باید پایان یابد."
آقای خلیلزاد گفته است که سطح بالای خشونت یکی از مهمترین موانع پیشرفت مذاکرات میان افغان‌ها است. وی افزوده است که ما طرفدار کاهش خشونت استیم. ما در نشست‌های دوحه نیز ترغیب کردیم که خشونت‌ها باید کاهش پیدا کنند.
«زلمی‌خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان نیز اخیراً گفته بود که موارد مطرح‌شده برای تعیین دستورکار مذاکرات 20 مورد بود که بر روی 18 مورد آن توافق شده است، اما جزئیاتی در این باره ارائه نکرد.

خلیلزاد: عدم انعطاف در مذاکرات، افغانستان را

به سوریه دیگری تبدیل می‌کند

----------------------

اخباراریائی: نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان گفت که عدم انعطاف در مذاکرات

بین‌الافغانی سبب تداوم جنگ خواهد شد و افغانستان را به سوریه دیگری تبدیل می‌کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «زلمی‌خلیلزاد» با ابراز نگرانی از سطح خشونت‌ها در افغانستان اظهار داشت که واشنگتن برای دستیابی هرچه زودتر به توافق صلح تلاش می‌کند.

وی درباره کاهش خشونت‌ها به «طلوع نیوز» گفت: «سطح خشونت‌ها بسیار بالا است، خشونت باید کم شود و این وعده داده شده بود و باید عملی شود. جای خشونت را صلح بگیرد و جای دشمنی را قبولی یکدیگر بگیرد».

نماینده ویژه آمریکا از دولت افغانستان و طالبان نیز خواست تا برای خروج از بن‌بست مذاکرات انعطاف نشان دهند.

خلیلزاد تصریح کرد: «چنین نظری که همه چیز ما هستیم و طرف دیگر هیچ چیز نیست و برعکس طرف دیگر بگوید که هرچیزی که ما می‌خواهیم باید قبول کنند، یک فرمول برای حل سیاسی نیست و این تکرار اشتباهات گذشته است و نتیجه‌اش جنگ و به گفته برخی تبدیل شدن افغانستان به سوریه دیگر خواهد شد».

وی چندی قبل در پاسخ به این پرسش که آیا دولت ترامپ با اهداف انتخاباتی تلاش دارد تا زمینه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را فراهم کند، نیز تصریح کرده بود: آمریکا برای آوردن نیروهایش به افغانستان به اجازه کسی نیاز نداشت و اکنون نیز برای خروج این نیروها به اجازه کسی نیاز ندارد.

به گزارش آریانا نیوز، زلمی‌خلیلزاد، فرستاده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان گفته است که حل جنگ چهل ساله افغانستان صبر و حوصله می‌خواهد.
فرستاده امریکا گفت: "مذاکرات به صبر ضرورت دارد. نمی‌توان پیش بینی کرد که حل یک درگیری 40 ساله چه مدت طول می‌کشد، اما هرچه زودتر بهتر. داشتن شکیبایی، پذیرش همدیگر و یافتن فورمولی که برای همه قابل قبول و قابل تطبیق باشد، نیاز است."
وی افزوده است: "این کار نیاز دارد؛ هر دو طرف باید آماده باشند تا راهی پیدا کنند که در آن نه یک برنده وجود داشته باشد و نه یک بازنده و برنده واقعی باید مردم افغانستان باشند تا جنگ طولانی مدت آنها که متاسفانه روزانه تعداد زیادی افغان کشته یا زخمی‌میشوند، باید پایان یابد."
آقای خلیلزاد گفته است که سطح بالای خشونت یکی از مهمترین موانع پیشرفت مذاکرات میان افغان‌ها است. وی افزوده است که ما طرفدار کاهش خشونت استیم. ما در نشست‌های دوحه نیز ترغیب کردیم که خشونت‌ها باید کاهش پیدا کنند.
«زلمی‌خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان نیز اخیراً گفته بود که موارد مطرح‌شده برای تعیین دستورکار مذاکرات 20 مورد بود که بر روی 18 مورد آن توافق شده است، اما جزئیاتی در این باره ارائه نکرد.

نوزدهمین سالروز حمله آمریکا به افغانستان

----------------

اخبار اریائی: به گزارش خبرگزاري صداوسيما ، هفتم اکتبر سال ( ۱۵ مهر) سالروز حمله نظامی‌آمریکا و پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) به افغانستان است که در ظاهر به قصد انتقام حمله به مرکز تجارت جهانی از القاعده و طالبان و با ادعای تامین امنیت وارد این کشور شدند.

بر اساس گزارش رسمی‌دولت آمریکا، ساعت 8:46 دقیقه صبح روز 11 سپتامبر سال 2001، ساختمان‌های تجارت جهانی در منطقه «منهتن» جنوبی شهر نیویورک هدف حملات انتحاری دو فروند هواپیمای مسافربری قرار گرفت.
همزمان اعلام شد که پنتاگون نیز هدف حمله انتحاری دیگری قرار گرفته است.

اما در گذر زمان تأسیس نظام دموکراسی، مردم سالاری، مبارزه با فساد و مواد مخدر کلمات جذابی بود که برای جلب رضایت افغان‌ها سر داده می‌شد تا مردم افغانستان باور کنند که به مسیر توسعه و نظام مردم سالاری با همکاری آمریکا و غرب در حرکت هستند.
اما در عمل چنین اتفاقی نیفتاد ۱۹ سال از حضور آمریکا و غرب در این کشور می‌گذرد، برخلاف توسعه، امنیت و مردم سالاری، بیش از ۵۰ درصد مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند، هزاران خانواده نسبت به آینده ناامید هستند.
در چنین شرایطی وقتی از شهروندان افغانستان سوال می‌‌شود که پس از آغاز جنگ آمریکا و سقوط طالبان، اوضاع افغانستان چگونه است، بسیاری با تردید درباره شرایط کشورخود نزدیک به ۲۰ سال گذشته سخن می‌‌گویند.
در واقع جنگی که از سال ۲۰۰۱ با حمله آمریکا در افغانستان آغاز شد، هنوز پایان نیافته و هیچ نشانه ‌ای از دستیابی این کشور به یک ثبات و آرامش وجود ندارد.
امروز مردم افغانستان و کشورهای منطقه همه بر این باور رسیده اند که آمریکایی‌ها برای تأمین امنیت و توسعه در این کشور حضور نداشته بلکه دنبال اهداف راهبردی خود هستند اما با وجود آن شماری از کارشناسان نظامی‌و سیاسی افغان بر اشتباهات آمریکا در اين سالها انگشت می‌گذارند که باعث چنین وضعیتی شده است.
با توجه به وضعیت کنونی افغانستان نسبت به سال ۲۰۰۱ بصورت قابل توجهی به عقب برگشته است، فقر دامن بیشتر مردم را گرفته است.

مفتی جهانی اسلام: اولین طرفدارطالبان من هستم

دکتر قرضاوی و طالبان

مهران موحد : رسانه‌ها گزارش دادند که دیروز، 14 میزان 1399، هیئت مذاکره‌کنندۀ طالبان در قطر با دکتر یوسف قرضاوی دیدار کرده و در خصوص مسائل مربوط به مذاکرات بین‌الافغانی با او تبادل نظر کرده است.

مراودۀ قرضاوی با طالبان پیشینه‌ای دیرینه دارد. او از همان زمان تأسیس این گروه، نسبت به طالبان سمپاتی داشته است. دکتر یوسف قرضاوی در زمان جهاد مردم افغانستان بر ضد شوروی و نیز در دوران جنگ‌های داخلی با رهبران افغانستان مراوده داشته است و معمولاً به پاکستان رفت و آمد می‌کرده است. به گفتۀ خودش، در آن زمان‌ها غالبا کمک‌های مالی از سراسر جهان جمع می‌کرده و به عبدالله عزام و عبد‌رب‌الرسول سیاف تحویل می‌داده. یک‌بار هم به همراهی عبدالمجید زندانی متن توافقنامۀ آشتی میان رهبران افغانستان را نوشته بوده است. با این‌همه پر‌سر‌و‌صدا‌ترین سفر قرضاوی سفرش به قندهار در ضمن هیئتی از سازمان کنفرانس اسلامی‌بوده است. فهمی‌هویدی، روزنامه‌نویس نامدار مصری، به تفصیل در روزنامۀ الشرق الاوسط در خصوص این سفر نوشته است. قرضاوی در این سفر با برخی از رهبران درجه‌دوم طالبان گفتگو کرد و توفیق دیدار به ملا عمر را نیافت. آن‌گونه که هویدی گزارش داده گفتگوی قرضاوی و دیگر عالمان دین با ملا نورمحمد ثاقب، رئیس دادگاه عالی طالبان، صورت گرفته است. طبق گزارش فهمی‌هویدی، در این دیدار هر قدر علمای کشورهای عربی تلاش می‌ورزند تا به ثاقب بفهمانند که کارشان در منهدم کردن مجسمه‌های بامیان از نظر تشخیص مصلحت دچار اشکال بوده ملا ثاقب تا آخر اندکی هم عقب‌نشینی نمی‌کند و حتا می‌توان گفت، با بی‌نزاکتی به حرف‌های هیئت علمای عرب پاسخ می‌دهد. این هیئت ضمن اعلام حمایت همه‌جانبه از طالبان، دوباره به قطر بازمی‌گردد.

پس از بازگشت از قندهار، قرضاوی در برنامۀ «الشریعة والحياة» در تلویزیون الجزیره حاضر می‌شود و به دفاع تمام‌قد از طالبان می‌پردازد. از دشمنی‌های غرب و روسیه نسبت به مردم افغانستان حرف می‌زند، طالبان را دشمن زراعت خشخاش و مخدرات معرفی می‌کند، جنایت طالبان بر ضد اقوام دیگر در افغانستان را نفی می‌کند، از کشورهای اسلامی‌می‌خواهد که به حمایت از طالبان بپردازند، از گروه‌های مخالف طالبان تقاضا می‌کند که به امر واقع تن در دهند و حاکمیت طالبان را بپذیرند. در همین برنامه به صراحت می‌گوید که من نخستین کسی بودم که به حمایت از طالبان پرداختم و از گروه‌های مختلف در افغانستان خواستم که واقعیت را بپذیرند و گردنگزار طالبان شوند و نیز من اولین شخصی بودم که محاصرۀ اقتصادی ظالمانه بر این گروه را محکوم کردم.

بعضی‌ها دکتر یوسف قرضاوی را فقط از دریچۀ کتاب‌هایش می‌شناسند و بدین‌رو، تصور می‌کنند وقتی قرضاوی با طالبان ملاقات می‌کند لاجرم از دموکراسی و رضایت عامه و عدالت و آزادی با آن‌ها حرف می‌زند و آنان را متقاعد می‌کند به ارزش‌های مدرن توجه کنند. این تصور تا حدود زیادی نادرست است. قرضاوی مثل هر شخص دیگری آدمی‌است گوشت‌و‌پوست‌دار و دارای عواطف و احساسات و منافع و مصالح و در حال حاضر نیز بخشی از دولت قطر است و منافع اقتصادی و حزبی‌اش او را خود‌آگاه یا نا‌خود‌آگاه وادار می‌کند در رفتارهایش پالیسی دولت قطر را آیینه‌داری کند. هواداران و مریدان ایشان در دولت قطر حضوری پر‌رنگ دارند و در سیاست‌گذاری این دولت کوچک ولی ثروتمند نقش خود را ایفا می‌کنند. دولت قطر از همان سال‌های نخست ظهور طالبان تا جایی که در توانش بوده به حمایت مالی و تبلیغاتی طالبان پرداخته است. در دو و نیم دهۀ اخیر تلویزیون الجزیره یکی از تریبون‌های تبلیغاتی اصلی طالبان بوده است.

واکنش‌ها به حذف زبان فارسی از فهرست زبان‌های خارجی افغانستان/

نام خانه پدری ما «فارسی» است

--------------------

اخباراریائی: حذف زبان فارسی از فهرست زبان‌های خارجی افغانستان واکنش‌هایی را در بر داشته است. محمدکاظم کاظمی‌آن را یک عقب‌نشینی تاکتیکی می‌داند و معتقد است که فارسی و دری یک زبان هستند و نباید به این موارد کوچک گول‌زننده اکتفا کرد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ چندی است که خبری در رسانه‌های فارسی زبان با عنوان «دولت افغانستان زبان فارسی را زبان ملی افغانستان اعلام کرد»؛ دست به دست می‌چرخد. موضوع تعجب‌برانگیز در این میان این است که مگر تاکنون فارسی زبان ملی در افغانستان به شمار نمی‌رفته است؟

احمد جاوید رسولی، رئیس اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان، در یک نشست خبری در کابل با اعلام این خبر گفته است:‌ زبان فارسی که تاکنون به همراه چند زبان دیگر در فهرست زبان‌های خارجی افغانستان قرار داشت، به دلیل اعتراض شهروندان فارسی زبان کشور از فهرست زبان‌های خارجی حذف شد.

ماجرا از این قرار است که تاکنون زبان‌های فارسی و تاجیکی به‌عنوان زبان‌های خارجی و همچنین زبان‌های اردو، پنجابی، ملتانی، عربی، سندهی، مغولی، قزاقی و برخی زبان‌های دیگر به‌عنوان زبان‌های داخلی در فرم توزیع شناسنامه‌های الکترونیکی قرار داشتند. موضوعی که اعتراضات بسیاری را هم در میان فارسی‌زبانان داخل افغانستان و هم جامعه مهاجران در بر داشته است.

اما به نظر می‌رسد اقدام تازه دولت افغانستان نیز چندان رضایت‌بخش نبوده است؛ به طوری که بسیاری از فارسی‌زبانان افغانستان این اقدام را با پیشینه فارسی‌ستیزی در این کشور چندان واقعی نمی‌دانند. آنها معتقدند فارسی زبان ملی اعلام نشده است که اگر چنین بود، باید از سوی رئیس جمهور افغانستان و مجلس و طبق قانون اساسی اعلام می‌شد نه رئیس اداره آمار آن هم به بهانه اعتراض.

حالا محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر افغانستانی، در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری تسنیم، قرار داده، به این موضوع واکنش نشان داده است. کاظمی‌در این یادداشت به سابقه حضور زبان فارسی در این کشور که بعداً به دلیل سیاست‌های حاکمان به گوشه رانده شده است، اشاره کرده و در مرحله دوم به اقدام دولت افغانستان پرداخته است. یادداشت کاظمی‌به این قرار است:

با آنچه در مورد «خارجی» خواندن زبان فارسی در مدارک ثبت اسناد افغانستان در این اواخر دیدیم، به وضوح و روشنی می‌شود حس کرد که فارسی‌ستیزان افغانستان به چیزی کمتر از حذف زبان فارسی از رسمیات کشور قانع و راضی نخواهند شد. آنان در این یک قرن قدم به قدم جلو آمده‌اند، بدون هیچ تزلزلی و بدون هیچ تصمیمی‌برای توقف.

قریب به یکصد سال پیش زبان فارسی زبان رسمی، زبان اداره، زبان علم و زبان ادب کشور افغانستان بود و حتی شاهان درانی گاه به فارسی شعر می‌سرودند و دفتر و دیوان و کتاب‌های تاریخ آنان به فارسی بود. «تاریخ احمدشاهی» که وقایع سلطنت احمدشاه درانی را در خود دارد هم به دستور خود او و به فارسی نوشته شده است، به وسیله منشی‌ای که خود پادشاه او را استخدام کرد.

تیمورشاه درانی به فارسی شعر می‌گفت و حلقه‌ای از شاعران و ادبا را در گرد خود داشت. و از آن به بعد تا عصر امیر حبیب‌الله خان بارکزایی چنین بود. سردار مهردل‌خان مشرقی از برادران بیست‌گانه امیر دوست‌محمد خان از مروجان زبان ادب فارسی بود و سردار نصرالله خان، نایب‌السلطنه حبیب‌الله خان کسی است که دیوان بیدل زیر نظر او گردآوری و چاپ شد، در حوالی یک قرن پیش.

واصل کابلی شاعر نامدار فارسی‌زبان افغانستان دبیر خاص عبدالرحمان خان بود و کتاب «تاج‌التواریخ» که وقایع عصر حکومت عبدالرحمان خان را از منظر خود پادشاه روایت می‌کند به فارسی است. همچنین است کتاب «سراج‌التواریخ» که به نام «سراج‌السلطنه» یعنی امیر حبیب‌الله خان پیوند خورده است.

البته سوابق رواج و رسمیت زبان فارسی در منطقه جغرافیایی افغانستان بیش از این‌ها است و از نخستین طلیعه‌های رواج این زبان، منطقه‌ای که افغانستان کنونی در آن واقع است، تقریباً به طور کامل فارسی‌زبان بوده است. من در اینجا خواستم فقط بر رواج این زبان حتی در دربار حاکمیت‌های پشتون قرن‌های گذشته اشاره کنم.

باری، از حدود یک قرن پیش فارسی‌ستیزی به صورت نظری در افغانستان شروع شد و از حدود 80 سال پیش در عمل هم رخ نموده است، از آن زمان که حاکمیت انحصارطلب و استبدادی افغانستان در عصر مصاحبان، یکی از ابزارهای تسلط قومی‌و قبیله‌ای بر کشور را مسئلۀ «زبان» دانست و افزون بر انحصارگری قومی، انحصارگری زبانی را هم در پیش گرفت.

این انحصارگرایان از آن زمان گام به گام، به صورت خستگی‌ناپذیر بر حذف تدریجی زبان فارسی از افغانستان همت گماشته‌اند و تاکنون هم با افت و خیزهایی همین مسیر را پیموده‌اند.

پس آنچه در مورد حذف نام‌های فارسی از تابلوهای ادارات و مدارس دیدیم و بهانه آن کم کردن تزاحم تصویری تابلوها بود و سپس آنچه در مورد «خارجی» دانستن زبان فارسی در اسناد ثبت احوال کشور دیدیم، نه یک اتفاق و یک امر ناسنجیده و خودسرانه، بلکه بخشی از نقشه‌ای است که گام به گام عملی می‌شده است.

در ابتدا و در اوایل قرن حاضر، زبان پشتو در کنار فارسی وارد دفتر و دیوان‌های حکومتی شد، چیزی که پیش از آن وجود نداشت. در یک دوره دیگر (دهه‌های 10 تا 40 شمسی) این زبان به یکی از دو زبان رسمی‌کشور بدل شد و در دهۀ 40، نام «فارسی» را از رسمیات کشور زدودند به این بهانه که نام این زبان در افغانستان «دری» است. درست است که «دری» و «فارسی» نام یک زبان است؛ ولی آنان چنین وانمود کردند که «دری» زبانی دیگری است و «فارسی» زبانی دیگر.

به این وسیله همه سوابق نام زبان فارسی از فارسی‌زبانان افغانستان گرفته می‌شد و افتخاراتی که با این نام پیوند خورده بود از دسترس این فارسی‌زبانان که اینک دری‌زبانان نامیده می‌شدند، خارج می‌شد. افزون بر آن، فارسی‌زبانان افغانستان از تعامل با دیگر فارسی‌زبانان جهان باز می‌ماندند.

این روند در سال‌های جنگ و جهاد در افغانستان و شکسته شدن انحصارهای قومی‌و قبیله‌ای در حاکمیت افغانستان، قدری متوقف ماند و در دهه‌های 60 و 70، فارسی‌زبانان افغانستان توانستند نفسی بکشند و از این زبان تا حدودی اعاده حیثیت کنند ولی از دهه 80 تاکنون که بخش عمده‌ای از حکومت افغانستان همچنان در تصرف انحصارگرایان است، همان سیاست قدیمی‌گام به گام و البته به صورت سعی و خطا ادامه می‌یابد. اینان دو گام جلو می‌آیند و یک گام عقب می‌نشینند و در نهایت کار به جایی می‌رسد که زبان فارسی که زبان بخش عمده‌ای از مردم این سرزمین و قرن‌ها زبان رسمی‌کشور و زبان علم و ادب بوده است، «خارجی» دانسته می‌شود.

من مطمئن هستم که عقب‌نشینی از این موضع و این که پس از اعتراض‌های گستردۀ فارسی‌زبانان، گفته شده است که زبان فارسی از لیست زبان‌های خارجی حذف شد، یک عقب‌نشینی تاکتیکی است. خود این عبارت که از سوی رئیس ادارۀ ملی آمار و اطلاعات بیان شده است که «ما تمام زبان‌های کشور از جمله فارسی را که در لیست زبان‌های ملی قرار دارند از لیست زبان‌های خارجی حذف کردیم.» سخنی است از موضع بالا و گویا ایشان لطف کرده‌اند که چنین کرده‌اند و می‌توانستند حذف نکنند. گویا امتیازی به فارسی‌زبانان بخشیده‌اند.

به نظر من این موضع‌گیری و این موقعیت نه تنها کافی نیست، بلکه باز هم یک حقیقت بزرگ پنهان نگه داشته شده است و آن این که «دری» و «فارسی» یک چیز است و این‌ها دو نام است برای زبانی واحد. این‌ها دو زبان نیست که یکی را داخلی و دیگری را خارجی تلقی کنند و آنگاه در یک عقب‌نشینی هوشمندانه، بگویند اینک فارسی را از لیست زبان‌های خارجی حذف می‌کنیم.

در واقع موقعیتی که بعد از این تصمیم می‌شود تصور کرد این است که زبان این مردم، «دری» است. در عین حال «فارسی» هم زبانی است خارجی که حال چون عده‌ای از مردم افغانستان خود را فارسی‌زبان می‌دانند و نسبت به این قضیه اعتراض کرده‌اند، ما لطفی می‌کنیم و خارجی بودن آن را نادیده می‌گیریم. در نهایت این فکر در اذهان القا می‌شود و تثبیت می‌شود که در افغانستان دو گروه هستند، یکی «دری‌زبانان» که پیش از این هم زبان آن‌ها در این اسناد به عنوان زبان داخلی به حساب آمده و دیگری «فارسی‌زبانان» که اینک از برکت این چشم‌پوشی، از خارجی‌بودن بدرآمده‌اند.

در واقع سخن درست و موضع درست این می‌توانست باشد که کلمۀ «فارسی» به اشتباه از «دری» جدا دانسته شده است و این‌ها عملاً یک چیز است و اگر درست‌تر بنگریم و بخواهیم به خانۀ پدری برگردیم، باید نام «فارسی» را دوباره جایگزین «دری» بسازیم، چنان که تا 60 سال پیش نیز در افغانستان، چه در رسمیات و چه در نزد اهل دانش و عموم مردم، نام «فارسی» رایج بوده است و شواهد و اسناد بی‌شمار در این مورد وجود دارد. خانه پدری ما نام زبان فارسی است و به هر چیزی کمتر از این قانع شویم، مسیر انحصارگرایان را باز کرده‌ایم و ادعاهای آنان را تأیید کرده‌ایم و قدمی‌به عقب نهاده‌ایم.